زبانهای ایرانی دسته ای از زبانهای هند‌واروپایی اند که با هم پیوند نزدیکی دارند و اصل آنها به زبان واحدی یعنی "زبان ایرانی باستان" که با زبان قدیم هندیان آریایی نزدیکی بسیار داشته ، می پیوندند.

زبانهایی ایرانی را معمولاً میتوان بر حسب شباهت یا جدایی صوتی و دستوری و لغوی آنها به دو دسته عمده تقسیم کرد: دسته غربی و دسته شرقی. فارسی، کردی، لری،بلوچی، لهجه های سواحل جنوبی خزرو لهجه های مرکزی و جنوبی ایران همه به دسته غربی تعلق دارند. بلوچی اصولاً از گروه شمالی زبانهای غربی است و بلوچها ظاهراً از شمال به جنوب کوچ کرده اند و بعلت مجاورت با زبانهای شرقی ایرانی و سایر زبانهای هندی ازجمله هندی، سندی و براهویی بعضی لغات و صداهای آنهارا نیز اقتباس کرده است.

بَلوچـِستان نام بخش جنوبی و اعظم استان

سیستان و بلوچستان ایران و همچنین بزرگ‌ترین استان کشور کنونی پاکستان است که در غرب این کشور واقع شده و به آن بلوچستان پاکستان هم می‌گویند. سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد به اسم «مکا» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیدند. در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این دو کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به «مکران» تبدیل شد. واژهٔ بلوچستان نیز از زمانی اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند.

در جمهوری ترکمنستان، اقلیت کوچکی ساکن هستند که کمتر مورد شناخت جامعۀ جهانی قرار گرفته‌اند، این اقلیت بلوچ می‌باشد. بلوچ‌ها مردمانی سرشار از حس وحدت، فرهنگ قوی، تاریخ، زبان، سنت و مذهب مشترک هستند. بلوچ‌های ترکمنستان بخشی از جامعۀ جهانی هستند که با فرهنگ و تاریخ منحصر به فرد خود عمدتاً در کشورهای پاکستان، ایران و افغانستان سکونت دارند. در خارج از این کشورها نیز جوامع کوچک بلوچی در هندوستان، شرق آفریقا و عمان وجود دارد. پراکندگی جمعیت قوم بلوچ بسیار زیاد است، بلوچ های ترکمنستان بطور عمده در شمالی‌ترین نواحی این کشور زندگی می‌کنند. همچنین اقلیتی کوچک از بلوچ‌ها به کشورهای شمالی اروپا مهاجرت نموده‌اند.

استاد فریدون جنیدی- آریاییان باستان، آنان ‌که پیش از یورش بابلِ باستان (= اژی‌دهاک، ضحاک) می‌زیستند، همه از یک نژاد بودند و نژاده… و هیچ نشان، از تیره‌های گوناگون در میان آنان، در دست نیست.

دیمروی :هر ملتی به هر بهانه ای که ممکن است تاریخی ,سیاسی و یا رویدادی فرهنگی باشد تمایل به برگزاری مراسمی جهت معرفی و پاسداشت فرهنگ بومی خود دارد تا بدین وسیله انگیزه ای برای اشنایی بیشتر مردم با تاریخ ,داشته های فرهنگی , رسوم کهن و پوشش های سنتی آن ملت ایجاد گردد. در اغلب کشورها اینگونه مراسمات از طرف دستگاههای دولتی با هزینه های هنگفت برگزار می گردند تا علاوه بر گرد هم امدن مردم, حس هویت و وحدت ملی جامعه تقویت گردد.

در بلوچستان شرقی از سال گذشته و به همت و ابتکار شبکه تلویزیونی وش نیوز و حمایت سیاسیون و اقشار مختلف بلوچ ,مراسم بزرگداشت فرهنگ بلوچ پایه گذاری گردید و نیز قرار شد همچین مراسمی همه ساله در دوم مارچ در تمام نقاط دنیا توسط بلوچهای دوستدار فرهنگ اصیل بلوچی جشن گرفته شود تا هم مردم بلوچ و هم دیگران با رسوم, نمادها و ابزارهای فرهنگی بلوچستان بهترآشنا گردنند.امسال نیز همچو پارسال بلوچهای ساکن کشورهای عربی و اروپای همپای با بلوچهای بلوچستان شرقی قرار بر اجرای مراسم مشابه ولی بزرگتر را دارند تا بتوانند هرچه بهتر فرهنگ بلوچستان را در معرض دید همگان قرار دهند.برگزاری همچین مراسمی بدون کمکهای دولتی و به صورت خود جوش توسط هر شخص و گروهی شایسته قدردانی است.

بلوچی از زبانهای ایرانی شاخه شمال غربی است.

در زمانهای تاریخی نشانهٔ متکلمان به این زبان را در شمال ایران در ناحیه سمنان و خزر ایران می‌بینیم.بلوچی را به دو گروه اصلی تقسیم می‌توان کرد: شرقی، یا شمال شرقی، و غربی، یا جنوب غربی، عمده بلوچها درسه کشور پاکستان ، ایران و افغانستان در سرزمینی نسبتا وسیع و گرم زندگی می کنند تعدادی ازآنان در ترکمنستان بسرمی برند مجموع قبایل بلوچ جمعیتی بالغ بر ده میلیون نفرتخمین زده می شوند. که بیشتر آنها در دو کشور پاکستان و ایران ساکن اند. اما این رقمها اعتبار قطعی ندارند. بلوچها دراکثرکشورهای جهان سکونت دارند که به دلایل مختلفی از سرزمین خود خارج شده اند. که بخشی ازآنها درکشورهای حوزه خلیج فارس وبرخی درممالک آفریقایی زندگی می کنند. بلوچهای افغانستان اغلب در ولایات هلمند ونیمروزبه سرمی برند. زبان بلوچی شاخه ای از زبان آریایی است.

شباهت بلوچی با سیوندی

سیوندی زبان مردم سیوند واقع در ۷۵ کیلومتری شمال شیراز تنها زبانی در جنوب غرب ایران است که جز زبانهای ایرانی شمال غربی است. سیوندی از نظر صرف و نحو و واژگان بسیار به بلوچی شبیه است.

Shastuni Baloch

shastuni@gmail.com

http://balochinames.blogspot.com

نگاهی به کتاب "نوشته هایی در باره مبارزات ملی بلوچ در پاکستان:

بروز، ابعاد و پیامدها"

نوشته: جان محمد (دشتی)

چند سال پيش که کتاب واجه جان محمد را خواندم، يک سری يادداشتهايی در باره بلوچانی که در بلوچستان شرقی که اکنون تحت حاکميت پاکستان زندگی می کنند، نوشتم. نوشته را به عنوان يک انشاء در اختيار دانشکده ای که در آن درس می خواندم گذاشتم که در مجله دانشجويان دانشکده نيز منتشر شد. متاسفانه من اکنون به نوشته کامل دسترسی ندارم. به هر رو، بر اساس يادداشتهای جسته و گريخته تصميم گرفتم که يافته ها و معلومات مربوطه را به عنوان بررسی و معرفی کتاب در اختيار علاقمندان و پژوهشگران مسائل بلوچستان بگذارم.

اميد است که خوانندگان وبلاگ نام و نشان بلوچی را اين يادداشت مفيد واقع شود و در باره بلوچستان شرقی دانشمان افزوده گردد. لازم به يادآوری است که اين يادداشت صرفا جهت معرفی يک منبع پژوهشی آکادميکی است و نظرات مطروحه مشخصا از آن نويسنده کتاب- جان محمد- می باشند.

اولین فرهنگ لغت (دیکشنری) مجازی بلوچی - فارسی

گر د آ و ر ی سال ۱۳۸۱ توسط :  شاعر محمدامین دهواری نژاد



 (((  دیکشنری  بلوچی  به  فارسی   )))

بلوچی هر بلوچے  ٹهل  و  شاننت        بلوچی   مئ   شمئ   ماتی   زباننت

بلوچی هر  بلوچے   نام ُ   ننگ ءُ        بلوچی  مئ   شمئ   نام  وُ  نشاننت

چه  رونشتا  بِِگر   تا    رو درهتا        چه   پَهکینان   کدیمی  مئ   زباننت

مہ  دگنیایا  نگندی  مَٹ  و   دَروَر        که   بُنگیجی   کدیمی   پا رسیا ننت

مہ اے باره گوشیت  واجه الفبا ئن       اوستا ،  پهلوی ،  مادۓ  میان إنت

بلۓ  مَرچی   چِه  پَش کپتہ   زبانا      چو ڈونڈے کپَتَگ ءُ مورینک وراننت

مہ  آس  و  اَنگران   کپتا   بلوچی       چہ  بُندر  ریشگانی   گؤن  سچاننت

شه چار نیمگ پرنچاننت زبان مئی        چو  مَشکے  پـٹت  و  آپی  رچاننت

عرب اردو و  اَؤگان دست پہ دستا         دگہ   دیمے  مئی  پارسی   زباننت

شموشگ بوت چہ مَجگاَ  آ  بلوچی        زبر  دستین   زبانان  هور  بواننت

بلؤچانا   چِه  حالے  گِپت  مَروچی        وتی   ماتی   زباناَ    دور   بواننت

إے وانؤگر و  زانتکار و زباں پؤل        امینے دهوارۓ دردان  شّر بزاننت

گِران  دستاں،  کپان   پادانی   دیما        که  وانوگر   وتی    کدرا   بِزاننت

بِکن   درمان   مروچی    نادراهی        مکن  نیمّون که  باندا  دیر بُواننت

بواننت ؤ  نبیّسنت  هر چه  تواننت        مہ إے درگت  رَد ؤ رَهبَند  مزاننت

چَہ پیشاَ  مئ  زُبان بوتَگ جَریدَگ         شُمئ   مَنّا   زُبان  دارَگ   گِراننت

بِجَن جار وُ بِکش  کوکار وُ بانگۓ        که  آسَر  إے  دَوای  هر  دِلان إنت

چه وَشبَهت و مزَن نامن  بلوچ مئ        بلوچۓ  ریشَگ  اِژ  ایرانیان  إنت

بلوچی  هر بلوچۓ  چَمّ   ءُ   ٹیلَک      ءُ پارسی  روژنی مَئ  رَهنشان إنت

هدف از گردآوی و تنظیم این فرهنگ لغت حفظ و حراست کلمات و اصطلاحات زبان بلوچی و همچنین آشنایی هموطنان ایرانی با این زبان و به تبع آن فرهنگ قوم  بلوچ می باشد.

در این فرهنگ لغت سعی شده  در حد توان از کلمات و اصطلاحات دو گویش مکّرانی و سرحّدی  استفاده شود تا هم استانیهای عزیز مخصوصا قشر تحصیل کرده بتوانند با ریشه یابی و تحقیق کلمات اصیل را از کلمات مهاجر تشخیص داده و در مکالمات و نوشتار از آنها بهره بگیرند

( این مطلب دوست برادر گرامی محمدامین دهواری نژاد گردآوری گردیده و منبع آن متعلق به

 http://www.diction-baloch.blogsky.com