تاریخ بلوچستان قسمت دوم
نویسندہ: گل خان نصیر
مترجم: ملک بلوچ
طایفہ دوم
طایفہ دوم کہ در بالا از آن ذکر شدہ و در مناطق دجلہ و فرات و مرغزارھای حلب زندگی میکردہ اند نیز از گردش زمان امان نیافتند ـ گفتہ میشود بعد از خلفای راشدین و در زمان خلافت بنی امیہ در جنگ کربلا بلوچھا امام حسین را یاری دادہ اند ـ پس از شھادت امام حسین بلوچھا از ترس انتقام یزید و ابن زیاد مناطق آباد و ھمجوار را رھا نمودہ و در کوھھای حلب پناہ گزیدند ـ برای تامین مایحتاج زندگی شروع بہ غارت شھرھا و آبادیھای مجاور نمودند ـ تا آنجا کہ امیر سفاک و خون آشام بنی امیہ (1) حجاج بن یوسف بہ تنگ آمد و بہ کمک عراقی و کوفی ھا کشتار بلوچھا را شروع نمود ـ بلوچھا یارای آنرا نداشتند کہ بہ مقابلہ حجاج بن یوسف کہ شخصی سفاک و خونریز بود برخیزند و مجبور گردیدند کہ از این کوھھا نیز مھاجرت کنند ـ

تاریخ بلوچستان
نویسندہ: گل خان نصیر
مترجم: ملک بلوچ
بسم اللہ الرحمن الرحیم
بخش اول
بلوچ طایفہ اول 

بلوچھا از زمان بسیار قدیم بصورت بادیہ نشینی و خانہ بدوشی در آسیا میزیستہ اند ـ بعضی از مورخین فکر میکنند کہ کلمہ "بلوچ" از خانہ بدوشی و بادیہ نشینی گرفتہ شدہ است ـ قوم بلوچ در عربستان، در نواحی دجلہ و فرات، مرغزارھای حلب و نواحی مرزی ایران زندگی میکردہ اند ـ در نواحی داخلی ایران از تبریز گرفتہ تا دامنہ ھای کوہ البرز و مشھد پراکندہ بودہ اند ـ دامداری و بہ یغما بردن اموال مردم شھرھا و آبادی ھای ھمجوار از کارھای مورد علاقہ آنھا بودہ است ـ
طبق روایت یک نویسندہ انگلیسی "مضبوط البدن" بلوچھا افرادی دلیر و سخت کوش بودہ کہ ھمیشہ زندگی آزاد را دوست داشتہ اند ـ از زمان حملہ اسکندر بزرگ، بلوچھا شروع بہ آموختن فنون نظامی نمودند تا برای حصول آزادی جانبازی نمایند ـ مثل مشھوری است کہ میگوید "جانباز جان برکف این را نیز آموختہ است کہ چگونہ خود را از بند اسارت نجات دھد ـ

تاریخ بلوچستان
نویسندہ: گل خان نصیر
مترجم: ملک بلوچ
مقدمہ 
ھر قوم کہ تاریخ خود را بدست فراموشی سپارد سریع از میان میرود و این حقیقتی انکار ناپذیر است ـ تاریخ اقوام زندہ آینہ گذشتہ اند کہ حال را در آن میبینند و برای ساختن آیندہ ای روشن و کامیاب میتوانند بہ کمک آن راہ صحیحی انتخاب نمایند ـ این صلاحیت را بدست خواھند آورد کہ اگر در میان قوم اشتباھی رخ دادہ از تکرار آن جلوگیری کنند ـ اقوامی کہ فرصت پندآموزی تاریخ را از دست دھند در میدان زندگی نمیتوانند ھیچ گونہ راھی منطبق بر خصوصیات و روایات قومی برای خود انتخاب کنند ـ ھموارہ درگیر مشکلات شدہ و اسیر اشتباھات خود میگردند ـ ھمانطور کہ این مشکلات برای اجدادشان اتفاق افتادہ است ـ در این حالت پیشرفت آنھا کند میشود و راہ ترقی مسدود میگردد ـ بتدریج شیرازہ قوم میگسلد و تا حدی پراکندہ میشود کہ تمام خصوصیات قومی ای کہ برای وجود و ھستی یک قوم ضروریند از میان میروند ـ افراد چنین قومی بہ گردن نھادن حلقہ بردگی اقوام زندہ دیگر با رضایت تن در دادہ و بدینصورت وجود قومیت او از صفحہ ھستی از بین میرود ـ
طبق این قاعدہ کلی اگر آنرا با قوم بلوچ تطبیق دھیم چنین بہ نظر می آید، این قوم کہ تا حال تاریخ او جمع آوری و مرتب نشدہ از میان خواھد رفت و این نابودی سریع خواھد بود ـ اما اگر خصوصیات قومی و روایات و حالات تاریخی این قوم صحرانشین را با دقت بیشتری بررسی نمائیم این حقیقت آشکار میشود کہ با وجود گذشتن از طوفان دہ ھا جنگ بزرگ و انقلابات طوفانزا، این قوم پراکندہ و غیر منظم ولی جفاکش و جنگجو نہ فقط زندہ است بلکہ مالک سرزمین خود نیز میباشد، دلایل زیادی وجود دارد کہ بزرگترین آنستکہ این قوم باوجود مشکلات فراوان و پراکندگی علاقہ خاصی بہ تاریخ قوم خود دارد ـ

نویسندہ: میرگل خان نصیر
مترجم: ملک بلوچ
تاریخ بلوچستان دیباچہ

برای ترقی و پیشرفت آیندہ ھر قوم، تاریخ جایگاہ مخصوص بہ خود را دارد ـ تاریخ یادآور فتح ھا، شکستھا، شکوفایی، ضعف و عامل زندہ نمودن احساس، شعور، آگاھی و محرک بیداری انسان است ـ تاریخ برای ایجاد زندگی بھتر توانایی ھای درونی را سیقل میدھد و آنرا نمایان می نماید ـ تاریخ مجموعہ ای مسلسل از حوادث و وقایع گذشتہ ھر قوم است کہ مشعل راہ نسل ھای آیندہ میشود ـ حوادث قابل فخر تاریخی موجبات نشاط را فراھم می آورد و وقایع و حوادث تلخ و تاثر انگیز عاملی برای پندآموزی و عبرت ھستند ـ در جای دیگر تاریخ چنان وقایع زیبا و قابل فخر و مباحاتی را بیادمیاوراند کہ از آن شعور و شعف بپا میخیزد، امید را در قلبھا میپروراند و یاور بہ حقیقت پیوستن آرزوھا میگردد ـ تاریخ تنھا عاملی است کہ یک قوم، حتی در زمان ضعف ھم بدان فخر میکند ـ زمانی فرا میرسد کہ تاریخ بہ قدم ھای لرزان قوم توان میبخشد و بہ او در جھت ترقی و پیشرفت نیروی تازہ اعطاء میکند ـ قوم مایوس را از اعماق ظلمت و تاریکی بیرون آوردہ و او را بار دیگر بہ سوی ترقی و کمال راھنما میشود ـ

استان سیستان و بلوچستان دارای آب و هوای خشک و گرم است و مردم آن به دو دسته ساکن و عشایر که

ایلات بلوچ را تشکیل می دهند و غیر ساکن هستند، تقسیم می شوند.

بعقیده من بلوچیها را میتوان به قطره های دریا تشبیه کرد. قطره ها همه یکجا جمع میشوند . دریا رنگ آبی خاصی دارد. این رنگ علامت فداکاری, ازخود گذشتگی, صداقت عمل, خرد, دانش, ابدیت, جاودانگی, ایثار مهرومحبت, شیفتگی, ایمان, پارسائی, آرامش وآزاد اندیشی است. درواقع با شناخت بلوچیها پی خواهید برد که صفات ذکرشده خاص آنهاست. رنگ آبی درعین زیبا بودن نیزغمگین دیده واحساس میشود. بلوچیها بطور ممتد مورد حمله وهجوم همسایگان وبیگانگان قرار گرفته اند. آنها متحمل ظلم وتعدی بسیار شده اند. هم اکنون نیز با کمال تاسف دروطنمان ایران به بلوچیها بینهایت ظلم شده ومیشود. بعلت اینکه بلوچی هستند واهل تسنن. راستی که شرم آوراست. جائی که در وطن ما مقامات بالا ازبیگانگان کشورهای دیگر حمایت میکنند اما به هم میهنان خود ستم. درست مانند اینست که پدرومادری فرزندان خود را ازمهرومحبت محروم وحتی تنبیه کنند. اما از افراد خارج ازچهار چوب خانه حمایت بعمل آورند. چنین عمل مضحک وشرم آوری قابل توجیه وتوصیف نیست.

هر قوم و ملتی در ایران و در هر کجای دنیا از خود نام های بخصوصی دارد. که براساس آن نام ها برای فرزندش نامی انتخاب می کند. که من اینجا یک زره از این دنیای نام های بلوچی را برای شما برگزیدیم. نام های بلوچی بیشتر برگرفته از این واژهها می باشند.

پوشاک مردم بلوچستــان

بطورکلی پوشاک هر منطقه تحت تأثیر آب و هوای آن منطقه می‏باشد. باید گفت که لباس بلوچ، لباس قدیمی فلات ایران به ویژه اقوام پارتی(اشکانیان) می‌‏باشد که با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، تغییراتی در آن پدید آمده است. به علّت گرمای زیاد و تابش شدید خورشید، لباس مردان اغلب به رنگ روشن می‌‏باشد و برای جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب عمامه‏ای دور سر می‌‏پیچند و شال یا لنگی بر روی شانه می‌‏اندازند. اما پوشاک زنان بلوچ علاوه بر اینکه تحت تأثیر شرایط آب و هوایی منطقه است، متأثر از فرهنگ کشورهای پاکستان و هندوستان قرار دارد. لباس زنان بلوچ به طرز شگفت آوری سوزن دوزی و یا گلدوزی شده ‏است و روسری یا سریگ زنان نیز سوزن‌دوزی و قلاب‌دوزی می‌شوند.‏

برپایی مراسم ازدواج در میان بلوچ های ایرانی کما بیش همچون رسم سال های دور این قوم است و دستکم ۸ مرحله از مراحل عروسی همچنان در میان بلوچ ها به اجرا درمی آید. گرچه اینک به واسطه تغییر وضعیت اقتصادی مراسم ۷ شبانه روزی عروسی بلوچی به برنامه ای ۳ شبانه روزی محدود شده…

اما هنوز پایبندی به سنت ها در آن ملموس و مشهود است. آنچه در ادامه آمده حاصل گفتگوهایی با مردم محلی است که در مناطق مختلفی از بلوچستان که به سرزمین «مکُران» معروف است ساکنند، نظیر شهرهایی چون ایرانشهر، بمپور، سرباز، نیکشهر، چابهار و … .
شاید پیش از آنکه بخواهیم از رسم و رسوم سخنی به میان آوریم لازم باشد بدانیم درباره کجا و کدام مردم می خواهیم صحبت کنیم.

آنچه امروز شهر "سراوان" نامیده  می شود، تا سال 1307 شمسی روستای کوچکی به نام "شستون" بوده؛ و "شهرستان سراوان" به مرکزیت شهر "سراوان" یا همان "شستون" قدیمی به محدوده وسیعتری از خود شهر اطلاق می گردد.  مسلما "سراوان" نام یک منطقه در بلوچستان هست، ولی منطقه "سراوان" ازنقطه نظر تاریخی وجغرافیایی در محدوده بلوچستان شرقی قرار دارد. یقین دارم که  دوستان  گرامی از وجود مناطق "جهلاوان" و "سراوان" در بلوچستان شرقی - که اکنون در سیطره جغرافیای سیاسی پاکستان هست- بیش از نویسنده این سطور معلومات دارند.  منطقه ای که هم اکنون" شهرستان سراوان" نامیده می شود در بلوچستان غربی -جغرافیای سیاسی" استان سیستان و بلوچستان" ایران- قرار دارد. صرف نظر از تقسیمات جغرافیایی و سیاسی، آنچه امروز شهرستان سراوان نامیده می شود هیچگاه جزئی از ناحیه تاریخی و معروف "سراوان" بلوچستان (شرقی) نبوده است. همه مردم سالخورده در شستون و نواحی اطراف بر این باورند که نام و اصطلاح "سراوان" بر این "شهرستان" فقط پس از آمدن "دولت"- یعنی قوای رضا شاه پهلوی- به منطقه رایج شده است. پیش از آن هیچ کس از نام "سراوان" برای این منطقه استفاده نکرده است. من حتی یک نمونه چه در دوران کودکی و چه در دوران میانسالی از سالخوردگان منطقه نشنیده ام که قبل از دوران پهلوی از آن به نام  "سراوان" نام برده شده باشد.

علل و نحوه تقسیم بلوچستان

بلوچستان در زمان سلطنت پادشاهان مقتدر ، مطیع حکومت مرکزی ایران بوده است و در دوره هائیکه پادشاهان با یکدیگر نزاع داشته اند یا پادشاه ناتوانی بر تخت سلطنت می نشسته ،آنها مطیع دولت مرکزی نبوده ودم از استقلال می زده اند.

در سال ۱۲۵۴ که دولت انگلیس به افغانستان لشکر کشید. شخصی به نام مهراب خان به نفع افغانها در گردنة بولان جلوی قشون انگلیس را گرفت و انگلیسیها اردویی برای تنبیه مهراب خان به کلات گسیل داشتند و مهراب خان و چهارصد نفر از همراهان او کشته شدند و کلات به تصرف انگلیس درآمد.

در سدة سیزدهم رقابت شدیدی بین انگلیس و روس در ایران وجود داشت . چون انگلیسیها هندوستان را متصرف شدند ، لازم بود تمام راههائیکه دولتهای بزرگ و نیرومند را به هندوستان مربوط می کرد تحت نظر و تصرف خویش بگیرند و یکی از این راهها ، راه جنوب شرقی ایران یعنی عبور از بلوچستان بود .

به هر حال پس از قتل مهراب خان و تصرف کلات ، سند و پنجاب نیز اشغال شد و قدرت انگلیسیها در بلوچستان ازدیاد یافت . پس از تسلط انگلیس ، خوانین بلوچستان حقوق سالیانه ای دریافت می کردند . در سال ۱۸۷۹ انگلیسیها شروع به امتداد راه آهن بلوچستان نموده و شهر کویته  را به عنوان پایگاه مستحکمی در بلوچستان ایجاد کردند.

در زمان سلطنت محمد شاه قاجار ابراهیم خان نامی حکومت بم و نرماشیر گمارده شد . او که مردی لایق و مدبر بود در تعیین مرز بلوچستان ایران و بلوچستان متصرفی انگلیس با مأموران حکومت هند اختلاف نظر پیدا کرد و برای تعیین خط مرز کمیسیونی مرکب از دو نفر ایرانی و چند نفر انگلیسی انتخاب شدند که به نتیجه ای نرسید . علت اختلاف هم قلعه کوهک بود سرانجام در سپتامبر ۱۸۷۱ موافقت اعلام گردید و کوهک جزء ایران در نظر گرفته شد .

پس از جنگ جهانی دوم شبه قاره هند به دو کشور هندوستان و پاکستان تقسیم گردید و منطقه بلوچستان متصرفی انگلیس نصیب پاکستان شد . دولت ایران نیز سرزمین وسیع بلوچستان خود را به چهار شهرستان زاهدان ، ایرانشهر ، سراوان و چابهار تقسیم کرد . در سال ۱۳۲۶ این شهرستانها به همراه خاش و زابل به صورت استان سیستان و بلوچستان در آمد که هم اینک شهرستانهای نیکشهر و سرباز به تعداد آنها افزوده شده است

./منبع: سایت بیابان ها و کویرهای ایران/

تاریخچه خط بلوچی

بلوچستان

نام بلوچستان در کتیبه‌های بیستون و تخت‌جمشید داریوش بزرگ هخامنشی، ماکا یا مَکَه آمده است و ایالت چهاردهم بوده است.بلوچستان را در زمان ساسانیان، کوسون می‌گفتند اما کهن‌ترین نام آن همان ماکا یا مک می‌باشد که هرودت آن را مِکیا یا مکیان خوانده است.نام‌های ذکرشده تا پس از اسلام در میان مردم معمول بوده است، زیرا در سده‌ی نخست هجری قمری که عرب‌ها بر این سرزمین دست یافتند، مکران نام داشت. بدین‌ ترتیب سده‌ها این سرزمین مکران نامیده شده است و جهان‌گردان عرب هم به نام مکران از این ناحیه یاد کرده‌اند.به باور برخی مورخان، بلوچ‌ها در گذشته‌ی بسیار دور ازمناطق دیگر به مکران مهاجرت کرده‌اند و از این زمان به بعد نام بلوچستان از آنان ماخوذ شده است.

زبان

مهم‌ترین زبان جنوب‌شرقی ایران، زبان بلوچی است که آن را به‌خاطر گونه‌ی کهن بسیاری از واژگان، باید از زبانهای مهم ایرانی شمرد. زبان بلوچی با زبان پهلوی اشکانی و نیز پهلوی اوایل دوره‌ی ساسانی نزدیک است.زیرا در اثر سختی رفت و آمد در همه‌ی سده‌های گذشته و همچنین نبود آمیختگی با دیگر گویش‌ها، صورت اصلی کلمه‌ها در این زبان پیوسته بدون دگرگونی مانده است.

زبان بلوچی از نظر زبان‌شناسی و نیز شناختن ریشه‌ی بسیاری از واژه‌ها و سابقه‌ی برخی اصطلاح‌های رایج در زبان‌فارسی، از منابع مهم به‌شمار می‌رود و می‌توان آن را به دو بخش زیر تقسیم کرد:

۱- بلوچی شمالی یا سرحدی: این گویش در نواحی زاهدان، خاش و سیستان متداول است.

۲- بلوچی  جنوبی: در ایرانشهر، سراوان،سرباز و چابهار بدان سخن گفته می‌شود که با وجود تفاوت در بیش‌تر واژگان، برای افراد هر دو دسته قابل تشخیص است.

نژاد

پژوهش‌گران بر این باورند که آریایی‌ها در روزگاری بسیار کهن در دشت پامیر، آسیای میانه، ارمنستان، ارتفاعات کارپات، ساحل‌های رود دانوب پایین، آلمان، اسکاندیناوی و به‌بیان دیگر در شمال اروپا و آسیا زندگی می‌کرده‌اند.

بعدها یعنی حدود ۴۰۰۰سال پیش از میلاد، در اثر زیادشدن جمعیت و یا برخی علت‌های دیگر، از این سرزمین‌ها به‌مهاجرت پرداخته و هر دسته از آنان به‌جانبی رهسپار شده و در آن اقامت گزیدند.

گروهی از این قبیله‌ها از راه خوارزم به‌سوی بلخ و پیرامون آن سرازیر شده و در حدود شرقی و شمال‌شرقی ایران کنونی ساکن گردید. بعدها همین گروه به‌سوی غرب پیش آمد و به‌شعب و قبایل گوناگون بخش شدند.

شاهان هخامنشی، بخش اعظم این سرزمین‌ها و اقوامی را که در آن زندگی می‌کرده‌اند به زیر فرمان خود درآوردند. در برخی از کتیبه‌های داریوش از جمله کتیبه‌ی بیستون که در آغاز سال ۵۲۰ پیش از زایش یه‌فرمان وی در صخره‌ای از کوه بیستون کنده شده از ایالت‌های ۲۳گانه‌ی هخامنشی از جمله ماکا(بلوچستان )نام برده شده است

بی‌تردید قوم سخت‌کوش بلوچ نیز از همین اقوام آریایی جدا شده و پس از گذشتن از بخش‌های شمالی به‌ناحیه‌ی جنوب آمده است. در این مورد نزدیکی زبان بلوچی به زبان باستانی اقوام مادی، موید این نظر است. با توجه به بررسی و اندازه‌گیری‌های انجام شده توسط دانشمندان نژادشناس از درازای بدن همه‌ی طوایف و قبایل از جمله مردم بلوچستان، آشکار شده است که مشخصات نژادی بلوچ‌ها و آریاییان کاملاً شبیه و یکسان بوده و درنتیجه قوم بلوچ، ایرانی نژاد و همانند کُرد، لُر ، فارس، آذری، تاجیک و… شعبه‌ای از نژاد آریایی می‌باشند

بلوچ‌ها، قامتی بلند و کشیده دارند که میانگین درازای آن به ۱۷۰ و در حداکثر آن، به ۱۹۰ سانتی متر می‌رسدهمچنین سروصورتی پهن با موهای بسیار، جمجمه‌ای بزرگ به اندازه‌ی ۸۰-۸۱ و بینی کشیده و چشمانی درشت که از ویژگی‌های طبیعی و ایرانی بودن آن‌ها است.

نادر شاه افشار و منطقه سرحد و بلوچستان

رای بررسی این موضوع کتب بسیاری را مطالعه نمودم و در ضمن این مطالعات به این نتیجه رسیدم که ناحیه ای در بلوچستان بنام سرحد به طور کلی در یک برهه 500 ساله از تاریخ بلوچستان محذوف گردیده است.

بلوچ در شاهنامه :

مختصری درباره ویژگی‌های آوایی لهجه لاشاری

درباره تقسیم بندی زبان بلوچی دیدگاههای زیادی وجود دارد. زبان شناسان زبان بلوچی را براساس جغرافیا سکونت مردم بلوچ به لهجه‌های مختلف تقسیم کرده‌اند. ویلهلم گیگر زبان بلوچی را به دودسته عمده شمالی و جنوبی تقسیم کرده‌است. در این تقسیم بندی بلوچی جنوب به دو دستهٔ شرقی و غربی و بلوچی شمال به دو دستهٔ شمالی و جنوبی تقسیم شده‌اند. جوزف الفنبین محقق برجسته زبان بلوچی را به شش دسته تقسیم می‌کند که عبارتند از: الف- لهجه‌های تپه‌های شرقی ب- لهجه رخشانی ج- لهجه سراوانی د- لهجه کیچی ه- لهجه لتونی (لاشاری) و- لهجه‌های ساحلی

لهجه لاشاری منطقه لاشار در بلوچستان ایران قرار دارد. این منطقه شامل نواحی مانند اسپکه، پیپ، مسکوتان و فنوج می‌شود. از خصیصه‌های اصلی لهجه لاشاری آوای /ū/ است که در این لهجه ثابت مانده‌است. چون در برخی لهجه‌های بلوچی این صدا به i/ /تبدیل شده‌است. دیگر ویژگی این لهجه استفاده از مصوت‌های مرکب است در حالیکه در برخی لهجه‌های بلوچی واژگانی که دارای مصوت‌های مرکب هستند به مصوت ساده تبدیل می‌شوند. استفاده از نیم مصوت /y/ در ابتدای برخی واژگانی که با مصوت شروع می‌شوند. در لهجه لاشار برخی آواهای وجود ندارند ویا به آواهای متناظر تبدیل شده‌اند مانند: /ŗ/ که به /r/تبدیل شده‌است. بررسی نیم مصوت /y/مصوت یا واکه واج‌هایی هستند که از لرزه تارهای آوایی پدید می‌آیند و بدون برخورد با هیچ مانعی از مجرای دهان می‌گذرند. مصوت‌های زبان بلوچی ۸ عدد هستند که به دو دسته زیرتقسیم می‌شوند: ۱- مصوت‌های کوتاه: /a/، /i/، /u/ ۲- مصوت‌های بلند(کشیده):/ā/، /ī/، /ū/، /e/، /o/ در زبان بلوچی برخلاف زبان فارسی واژه می‌تواند با مصوت آغاز شود. در زبان بلوچی به ابتدای برخی واژه‌ها که با مصوت‌های بلند شروع می‌شوند نیم مصوت /y/ اضافه می‌کنند. مثلا کلمه /īrān/ در بلوچی به صورت /yerān/ تلفظ می‌شود. افزودن نیم مصوت /y/ در لهجه لاشاری بیشتر دیده می‌شود. در مصوت بلند /ā/ که در ابتدائی کلمه قرار می‌گیرد در برخی کلمات این افزودن نیز روی می‌دهد. به طور نمونه می‌توان به کلمات زیر اشاره کرده که در لهجه لاشار به آنها نیم مصوت /y/ اضافه می‌شود. مثلا کلمه«علی» به صورت /yalī / در لاشاری قدیم تلفظ می‌شود. در دیگر لهجه‌ها لاشاری /āp/ /yāp/ /ārt/ /yārt/ /ādink/ /yādink/ /ātesh/ /yātesh/ آوای دیگری که در لهجه لاشاری با دیگر لهجه‌های متفاوت است، آوای /ŗ/ است. این واج در لهجه لاشاری منسوخ شده‌است. در دیگر لهجه‌های این واج موجود است و مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی مردم لاشار این واج را به واجی مشابه آن تغییر داده‌اند. واج /ŗ/ در بلوچی لاشار به صورت /r/ تلفظ می‌شود. مثلا واژه /lahŗ/ در لاشاری به صورت /lahr/ تلفظ می‌شود.در واقع واج /ŗ/ مخصوص زبان بلوچی است در لاشاری به صورت /r/ فارسی گفته می‌شود که این تبدیل واج در لاشاری تاثیر زبان فارسی را نشان می‌دهد. دیگر ویژگی متمایز کننده لهجه لاشاری استفاده از شناسه اول شخص در پایان فعل‌های زمان گذشته‌است. مثلا در لاشاری برای گفتن مفهوم «رفتم» به بن فعل «/rapt/» «/uŋ/» اضافه می‌کنند. این در حالی است که در برخی لهجه‌ها شناسه اول شخص به صورت «/āŋ/» اضافه می‌شود. در این شناسه معمولا صدای آخر آن غنه می‌شود ولی در هنگام بیان آن به صورت تاکید یا خشمگینانه به صورت /n/ تلفظ می‌شود.

زبان بلوچي

خط فارسی عربی در قرن پانزدهم از طريق مغولها به هند راه يافت و از آن پس در نوشتن زبان اردو از آن استفاده ميشود و تعدادی حروف جديد از جمله ٹ، ڑ،  ڈ، ں وے نيز  به آن اضافه شده است.

درچند سال گذشته ادعاهای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و استفاده کردن از نام جعلی خلیج عربی به جای خلیج فارس احساسات ایرانیان را برانگیخت وباعث شد تا موجی از محکومیت این اقدام در رسانه ها ووبلاگها وپیامکها براه بیفتد.
این در حالیست که سیاستمداران ودولتمردان ایرانی در این قضیه از مردم چند گام عقبتر بودند.
چندی پیش بحثی دررسانه های اینترنتی به راه افتاد که در اقدامی رو به جلو و با توجه به سابقه تاریخی نام دریای مکران در اسناد گوناگون ایرانیان نیز از نام دریای مکران ویا پارس به جای دریای عمان استفاده کنند.

بَلوچـِستان نام بخش جنوبی و اعظم استان

سیستان و بلوچستان ایران و همچنین بزرگ‌ترین استان کشور کنونی پاکستان است که در غرب این کشور واقع شده و به آن بلوچستان پاکستان هم می‌گویند. سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد به اسم «مکا» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیدند. در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این دو کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به «مکران» تبدیل شد. واژهٔ بلوچستان نیز از زمانی اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند.

استاد فریدون جنیدی- آریاییان باستان، آنان ‌که پیش از یورش بابلِ باستان (= اژی‌دهاک، ضحاک) می‌زیستند، همه از یک نژاد بودند و نژاده… و هیچ نشان، از تیره‌های گوناگون در میان آنان، در دست نیست.

بلوچی از زبانهای ایرانی شاخه شمال غربی است.

در زمانهای تاریخی نشانهٔ متکلمان به این زبان را در شمال ایران در ناحیه سمنان و خزر ایران می‌بینیم.بلوچی را به دو گروه اصلی تقسیم می‌توان کرد: شرقی، یا شمال شرقی، و غربی، یا جنوب غربی، عمده بلوچها درسه کشور پاکستان ، ایران و افغانستان در سرزمینی نسبتا وسیع و گرم زندگی می کنند تعدادی ازآنان در ترکمنستان بسرمی برند مجموع قبایل بلوچ جمعیتی بالغ بر ده میلیون نفرتخمین زده می شوند. که بیشتر آنها در دو کشور پاکستان و ایران ساکن اند. اما این رقمها اعتبار قطعی ندارند. بلوچها دراکثرکشورهای جهان سکونت دارند که به دلایل مختلفی از سرزمین خود خارج شده اند. که بخشی ازآنها درکشورهای حوزه خلیج فارس وبرخی درممالک آفریقایی زندگی می کنند. بلوچهای افغانستان اغلب در ولایات هلمند ونیمروزبه سرمی برند. زبان بلوچی شاخه ای از زبان آریایی است.

شباهت بلوچی با سیوندی

سیوندی زبان مردم سیوند واقع در ۷۵ کیلومتری شمال شیراز تنها زبانی در جنوب غرب ایران است که جز زبانهای ایرانی شمال غربی است. سیوندی از نظر صرف و نحو و واژگان بسیار به بلوچی شبیه است.

Shastuni Baloch

shastuni@gmail.com

http://balochinames.blogspot.com

نگاهی به کتاب "نوشته هایی در باره مبارزات ملی بلوچ در پاکستان:

بروز، ابعاد و پیامدها"

نوشته: جان محمد (دشتی)

چند سال پيش که کتاب واجه جان محمد را خواندم، يک سری يادداشتهايی در باره بلوچانی که در بلوچستان شرقی که اکنون تحت حاکميت پاکستان زندگی می کنند، نوشتم. نوشته را به عنوان يک انشاء در اختيار دانشکده ای که در آن درس می خواندم گذاشتم که در مجله دانشجويان دانشکده نيز منتشر شد. متاسفانه من اکنون به نوشته کامل دسترسی ندارم. به هر رو، بر اساس يادداشتهای جسته و گريخته تصميم گرفتم که يافته ها و معلومات مربوطه را به عنوان بررسی و معرفی کتاب در اختيار علاقمندان و پژوهشگران مسائل بلوچستان بگذارم.

اميد است که خوانندگان وبلاگ نام و نشان بلوچی را اين يادداشت مفيد واقع شود و در باره بلوچستان شرقی دانشمان افزوده گردد. لازم به يادآوری است که اين يادداشت صرفا جهت معرفی يک منبع پژوهشی آکادميکی است و نظرات مطروحه مشخصا از آن نويسنده کتاب- جان محمد- می باشند.

کتاب "تحقیقی در امثال و حکم بلوچی" نوشته دُرمحمد کرد در سال ۱۳۸۹ توسط نشر افکار با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه در ۳۶۰ صفحه منتشر شد.

زبان دُر بیانں بلوچی منی منی باندات همیش و مروچی منی

_شوهاز

نویسنده در مقدمه به تعریف مثل، یا بتل در بلوچی، می پردازد. جایگاه مثل در فرهنگ بلوچی، نحوه کاربرد، ریشه و خاستگاه آنها موضوعی است که در مقدمه با آنها اشاره شده است. "ضرب‌المثل فشرده‌ی مختصر خرد و تعقل یک نژاد هستند".

ناحيه شمالي سيستان نام دارد همان سرزميني است كه در آيين زرتشت آن را يازدهمين سرزمين آفريده شده توسط اهورامزدا مي دانند.در كتاب هاي تاريخي از سيستان به عنوان ولا يتي گسترده و آباد ياد شده و آن را با نام هاي «زرنگ، سگستان، سكاستان، سكان، سكاوند و نيمروز» نيز خوانده اند.

 بلوچستان سرزميني است وسيع و متنوع . اين سرزمين كهن داراي يكهزار كيلومتر سواحل زيبا ميباشد كه از كراچي در پاكستان تا تنگه هرمز گسترده است . مساحت تاريخي آن حدود هفصد هزار كيلومتر مربع مي باشد. بلوچستان داراي يكي از قديمي ترين تمدنهاي ديرينه و كهن ميباشد و جمعيت آن حدود پانزده تا هيجده ميليون نفر مي باشد كه بين سه تا پنج ميليون آنان در خارج از بلوچستان زندگي ميكنند.